Reel sektör, yüksek enflasyon ve talep daralması nedeniyle büyük zorluklarla karşı karşıya. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyesine indi. İmalat PMI, beşinci ayda da düşüşünü sürdürerek 47,2 seviyesine geriledi. İç ve dış talepteki daralmanın etkisiyle çalışan sayısında ciddi bir azalma yaşandı. İlk 6 ayda yeni açılan her 5 şirkete karşılık, 1 şirket kapandı.

Ekonomik Sıkılaşmanın Etkileri

Enflasyonla mücadele için uygulanan sıkılaşma politikaları, reel sektör üzerinde giderek belirginleşen olumsuz etkiler yaratıyor. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki düşüş, üretimde gerilemeye yol açtı. İSO İmalat PMI temmuzda 47,2'ye inerek sanayi üretiminin yıllık %0.1 daraldığını ve kapasite kullanım oranının %75.9’a gerilediğini gösterdi. İhracattaki %2’lik sınırlı artış yeterli olmadı ve toplam şirket sayısında azalma görüldü. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusunda bulunarak son yılların en yüksek seviyesine ulaştı.

5 Aydır Süren Üretim Yavaşlaması

Yılın ilk yarısındaki veriler, reel sektörde kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında üst üste beşinci ayda da azaldı ve 47,2 seviyesine düştü. Bu durum, sektörün faaliyet koşullarında belirgin bir durgunluk olduğunu gösteriyor. Siparişlerde son 20 ayın en sert düşüşü yaşandı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde bu gerileme daha belirgin oldu. Temmuzda yalnızca gıda ürünleri sektöründe istihdam artışı görülürken, diğer sektörlerde hızlı bir çalışan sayısı düşüşü gözlemlendi.

Personel Yetersizliklerinin Etkisi

Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en yüksek hızında düşüş yaşandı. Bu, üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.

Girdi Alımlarındaki Azalma: Talep zayıflığına bağlı olarak imalatçılar girdi alımlarını azalttı, en keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşti.

12 Bin 175 Şirket Tasfiye Kararı Aldı

Merkez Bankası’nın verilerine göre, temmuzda kapasite kullanım oranı %75.9’a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak, 25 sektörün 12’sinde ihracat gerileme gösterdi. Yılın ilk yarısında 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket ise kapandı. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2.3 artarak 12 bin 175’e çıktı.

🚨 Konkordato Kabusu Bitmiyor

Temmuzda konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu, 2018-2019 döneminden sonraki en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk 7 ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimallerin önüne geçmek için çalışmalar yapıyor.

Piyasanın Çekeceği Var!

Finansmana erişim sorunlarından dolayı piyasada karşılıksız çek sayısı artıyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149.9 artarak 26 bin 351'e çıktı. Böylece, seviyeler Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı 606.3 milyar TL'ye çıktı.

Mali İyileşmeler ve Sektörel Değerlendirmeler

Piyasadaki daralmadan muzdarip reel sektör, az hasarla atlatmaya çalışıyor. Ancak beklenti, işlerin daha da kötüye gideceği yönünde.

Uzman Görüşleri

• TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faiz ve sıkılaşma politikaları nedeniyle iç piyasada durgunluk yaşandığını belirtiyor.
• İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki kıpırdanmalara rağmen mevcut kur politikaları nedeniyle rekabetçi fiyat verilemediğine dikkat çekiyor.
• TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak enflasyonla mücadelenin başka yolu olmadığını ifade ediyor.
• TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma gerçekleştiğini belirtiyor ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülme başlayacağını öngörüyor.

En Merak Edilen Sorular

Konkordato nedir ve neden artıyor?

Konkordato, bir şirketin borçlarını yeniden yapılandırması için alacaklılarıyla yaptığı anlaşmadır. Bu süreç, genellikle ödeme güçlüğü yaşayan firmalar tarafından tercih edilir. Son dönemlerde konkordato başvurularındaki artış, yüksek enflasyon, talep daralması ve yüksek finansman maliyetleri gibi faktörlere bağlanıyor. Bu zorlu ekonomik koşullar, şirketlerin gelir azalması ve mali yükümlülüklerini yerine getirememe riskini artırıyor. Temmuz 2024'te, konkordato başvurusunda bulunan şirket sayısı 183'e ulaştı, bu da 2018-2019'dan sonraki en yüksek seviyeyi temsil ediyor.

İmalat PMI nedir ve neden düşüyor?

İmalat PMI (Purchasing Managers' Index), imalat sektörünün genel sağlığını ölçen bir endeks olup, 50 seviyesinin altında olması daralma anlamına gelir. Temmuz ayında İSO İmalat PMI, 47,2 seviyesine düşerek beşinci ay üst üste düşüş gösterdi. Bu durum, sektördeki üretim, yeni siparişler ve istihdamda önemli bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Yüksek enflasyon ve talep daralması, üretim maliyetlerini artırıyor ve imalatçıları zor durumda bırakıyor, bu da PMI'ın düşüşüne neden oluyor.

Karşılıksız çek sorunu nedir ve neden artış gösteriyor?

Karşılıksız çek; bir bankada yeterli karşılığı olmadan ibraz edilen çeklerdir. Temmuz 2024'te, karşılıksız çek adedi %149.9 artarak 26 bin 351'e ulaştı. Bu artış, şirketlerin finansmana erişimde yaşadığı zorluklardan kaynaklanıyor. Yüksek finansman maliyetleri ve likidite sıkıntısı, birçok firmanın yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanmasına yol açıyor. Bu durum, piyasada karşılıksız çeklerin sayısındaki dramatik artışa neden oluyor ve alacaklılar için büyük bir risk oluşturuyor.