Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) son verilerine göre, dünya genelinde gıda fiyatları Eylül ayında rekor seviyeye ulaştı. Aylık olarak yüzde 3, yıllık bazda ise yüzde 2,06 oranında artış gözlemlendi. Bu yükseliş özellikle Rusya-Ukrayna çatışmalarının tetiklediği ekonomik türbülansların etkisiyle, son 2,5 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Çocukluğunda süpermarkette gördüğü fiyatlarla bugünkü fiyatlar arasındaki farkın ne kadar büyük olduğunu bugün çok daha iyi anlayan bireyler için bu artış, küresel ekonomi üzerindeki artan baskıyı ve belirsizliği ortaya koyuyor.

FAO Gıda Fiyat Endeksi Yükselişte

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'ne (FAO) göre, Küresel Gıda Fiyatları Endeksi 2023 Eylül ayında, bir önceki aya göre yüzde 3'lük bir artış kaydetti. Bu artış Mart 2022'den bu yana en büyük oranda gerçekleşti ve dünya çapında gıda krizi kaygılarını artırdı. Özellikle tahıllar ve yağların fiyatlarındaki tırmanış dikkat çekerken, bazı ürünlerin fiyatları zirvenin altında kalmayı sürdürdü. Bu gelişmeler, gıda piyasalarındaki dalgalanmaların ekonomi üzerindeki kritik etkilerini daha da önemli hale getiriyor.

Türkiye'nin Gıda Enflasyonu İle Küresel Karşılaştırması

• Türkiye'de, Eylül ayında gıda enflasyonu yüzde 2,48 olarak kaydedilmişken;
• Ağustos ayında ise bu oran eksi yüzde 1,1 olarak belirlenmişti. Küresel ölçekte ise gıda fiyatları aynı dönemde sadece yüzde 0,2 azalmıştı. Türkiye'nin gıda fiyat eğilimleri, küresel eğilimlerle paralellik gösterirken zaman zaman farklılık arz etmektedir.

Fiyat Değişimleri ve Şekerin Sürpriz Artışı

FAO'nun sunduğu detaylı veri seti, ay boyunca farklı gıda ürünlerindeki fiyat değişimlerini detaylı bir şekilde gösteriyor. Başta tahıllar, bitkisel yağlar, süt ürünleri ve et olmak üzere ürünlerde önemli değişiklikler yaşandı. Ancak şeker fiyatlarındaki yükseliş dikkat çekti.

Fiyat Değişimlerini Detaylandırma

Tahıllar: Tahıl fiyatları, Eylül ayında yüzde 3 artarken, yıllık bazda yüzde 10,13'lük bir düşüş yaşadı.

Bitkisel Yağlar: 2023'ün zirvesine çıkan bitkisel yağlar, yüzde 4,6'lık bir artışla dikkat çekerken, yıllık artış oranı ise yüzde 17,78'e ulaştı.

Süt Ürünleri ve Et: Süt ürünleri fiyatları yüzde 3,8, et fiyatları ise yüzde 0,4 oranında arttı.

Şeker: Şeker fiyatları Eylül ayında aylık yüzde 10,4 artarken, yıllık bazda ise yüzde 22,7 geriledi. Brezilya'da etkili olan hava olayları, bu artışı tetikleyen ana faktörler arasında bulundu.

Eylül ayında küresel gıda fiyatlarının özellikle şeker gibi kritik ürünlerde yaşanan artışlarla tarihi bir zirveye ulaşması, gıda tedarik zincirlerine olan güvenin ne kadar hassas olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

Küresel Gıda Fiyatları Hakkında En Merak Edilen Sorular

Küresel gıda fiyatlarındaki artışın ana nedenleri nelerdir?

Gıda fiyatlarındaki küresel artışın birçok nedeni bulunmaktadır. İlk olarak, Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmalar, global tahıl arzını olumsuz etkiliyor. Bu iki ülke, dünya tahıl üretiminin önemli bir kısmını oluşturan başlıca üreticilerdir. Aynı zamanda, pandemi sürecinin devam eden etkileri, küresel tedarik zincirinde aksamalara yol açarak maliyetleri artırıyor. İklim değişikliği ise, tarımsal verimliliği olumsuz etkileyip ürün bolluğunu azaltarak fiyat artışlarına katkı sağlıyor. Ayrıca, enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar ve küresel ekonomideki belirsizlikler de gıda fiyatlarının yükselmesine zemin hazırlıyor. Bu faktörler birlikte değerlendirildiğinde, küresel gıda fiyatlarının neden bu denli yükseldiğini anlamak mümkün oluyor.

Şeker fiyatlarındaki ani artışın arkasındaki faktörler nelerdir?

Şeker fiyatlarındaki ani artışın başlıca sebepleri arasında, doğanın öngörülemez etkileri ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda, Brezilya'da yaşanan hava durumu olumsuzlukları, şeker kamışı üretimini doğrudan etkileyerek arzda dalgalanmalara sebep olmuştur. Dünya şeker üretiminin büyük bir kısmını karşılayan Brezilya'da, yaşanılan seller ve aşırı yağışlar üretim süreçlerini sekteye uğratmıştır. Bunun yanı sıra, artan üretim maliyetleri ve lojistik zorluklar da şeker fiyatlarının yükselmesine yol açmıştır. Şeker fiyatlarının hızlı yükselmesinin bir diğer sebebi de küresel talebin artması ve arz talep dengesinin bozulması olarak gösterilebilir. Bu faktörler birlikte değerlendirildiğinde, şeker fiyatlarındaki artışın kaçınılmaz olduğu görülmektedir.